D.El.Ed শিক্ষা কোৰ্ছ: এটা বিশদ পৰিচয়: শিক্ষা হৈছে এখন সমাজৰ ভেটি। এজন সু-শিক্ষিত ব্যক্তিয়ে সমাজক আগুৱাই নিব পাৰে। কিন্তু শিক্ষাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে শিক্ষকসকল। এজন ভাল শিক্ষক গঢ়ি তুলিবলৈ D.El.Ed (Diploma in Elementary Education) নামৰ এটা বিশেষ শিক্ষণ কোৰ্ছৰ প্ৰয়োজন। এই কোৰ্ছটোৱে প্ৰাথমিক স্তৰৰ শিক্ষকসকলক প্ৰশিক্ষণ দিয়ে যাতে সৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলক সঠিকভাৱে শিকাব পাৰে। এই লেখাটোত আমি D.El.Ed কোৰ্ছৰ বিষয়ে সকলো তথ্য ইয়াৰ গুৰুত্ব, যোগ্যতা, পাঠ্যক্ৰম, কৰ্মসংস্থাপনৰ সুবিধা আদি বিস্তাৰিতভাৱে আলোচনা কৰিম।
D.El.Ed (Diploma in Elementary Education) Course কি
D.El.Ed হৈছে "ডিপ্লোমা ইন এলিমেন্টৰী এডুকেশ্যন" (Diploma in Elementary Education)। ই এটা দুবছৰীয়া ডিপ্লোমা স্তৰৰ শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কোৰ্ছ। এই কোৰ্ছটো বিশেষকৈ প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰ (১ম শ্ৰেণীৰ পৰা ৮ম শ্ৰেণীলৈ) শিক্ষকসকলৰ বাবে ডিজাইন কৰা হৈছে। ইয়াক NCTE (National Council for Teacher Education)য়ে অনুমোদন কৰে।
D.El.Ed Course ডি.এল.এড. কোৰ্ছৰ সুবিধা
শিক্ষা হৈছে এখন সমাজৰ প্ৰগতি আৰু বিকাশৰ মূল ভেটি। গতিকে শিক্ষকসকল হৈছে সেই ভেটি গঢ়ি তোলাৰ মূল কাৰিগৰ। ডিপ্লোমা ইন এলিমেন্টেৰি এডুকেশ্যন (D.El.Ed) হৈছে এনে এক প্ৰশিক্ষণ কোৰ্ছ যিয়ে প্ৰাথমিক স্তৰৰ শিক্ষকসকলক প্ৰশিক্ষণ দিয়ে আৰু তেওঁলোকক অধিক দক্ষ আৰু কুশলী কৰি তোলে। এই কোৰ্ছটোৱে নৱীন শিক্ষকসকলক শৈক্ষিক আৰু ব্যৱহাৰিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে, যাৰ জৰিয়তে তেওঁলোকে শিশুসকলক সঠিকভাৱে শিকাব পাৰে। এই লেখাটোত আমি ডি.এল.এড. কোৰ্ছৰ বিভিন্ন সুবিধা সম্পৰ্কে আলোচনা কৰিম।
প্ৰাথমিক শিক্ষাত বিশেষজ্ঞ হোৱাৰ সুবিধা ডি.এল.এড. কোৰ্ছটোৱে প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষজ্ঞ হ’বলৈ সুবিধা প্ৰদান কৰে। সাধাৰণতে, প্ৰাথমিক স্তৰৰ শিশুসকলৰ শিকন প্ৰক্ৰিয়া আন শিক্ষাৰ স্তৰতকৈ বেলেগ। এই কোৰ্ছটোৱে শিশুৰ মনস্তত্ত্ব, শিকন পদ্ধতি আৰু শিক্ষণ কৌশলসমূহৰ বিষয়ে গভীৰ জ্ঞান দিয়ে। ফলত শিক্ষকসকলে শিশুসকলক সহজ আৰু আকৰ্ষণীয়ভাৱে শিকাব পাৰে।
চৰকাৰী চাকৰিৰ বাবে যোগ্যতা অৰ্জন ভাৰতবৰ্ষৰ বহু ৰাজ্যত প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষক হ’বলৈ ডি.এল.এড. ডিপ্লোমা বাধ্যতামূলক। চৰকাৰী স্কুলত শিক্ষকৰ পদত নিযুক্তি পাবলৈ এই কোৰ্ছটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। যিসকল ব্যক্তিয়ে এই ডিপ্লোমা কৰে, তেওঁলোকে চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী বিদ্যালয়ত শিক্ষক হিচাপে কাম কৰাৰ সুযোগ পায়। কম সময়ত সম্পূৰ্ণ কৰিব পৰা কোৰ্ছডি.এল.এড. কোৰ্ছ সাধাৰণতে ২ বছৰীয়া হয়, যাৰ জৰিয়তে অতি কম সময়ৰ ভিতৰত এজন ব্যক্তিয়ে শিক্ষক হিচাপে কাম কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰিব পাৰে। আন বহুতো ডিগ্ৰী কোৰ্ছতকৈ এই কোৰ্ছটো সময়সাপেক্ষে কম আৰু বেছি ফলপ্ৰসূ। প্ৰায়োগিক জ্ঞানৰ বিকাশ
এই কোৰ্ছটোত কেৱল তাত্ত্বিক জ্ঞানেই নহয়, বৰঞ্চ প্ৰায়োগিক শিক্ষাও দিয়া হয়। শিক্ষাৰ্থীয়ে প্ৰাকটিকেল ক্লাছ, ইন্টাৰ্নশিপ আৰু মাইক্ৰ’ টিচিংৰ জৰিয়তে প্ৰত্যক্ষভাৱে শিকাৰ সুযোগ পায়। ই শিক্ষকসকলক বাস্তৱ জগতৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দিয়ে।
কৰ্মসংস্থাপনৰ সুবিধা শিক্ষকৰ চাহিদা সদায়েই বেছি। ডি.এল.এড. ডিপ্লোমাধাৰীসকলক বিভিন্ন প্ৰাথমিক বিদ্যালয়, এনজিঅ’, কোচিং ইনষ্টিটিউট আদিত চাকৰিৰ সুবিধা পোৱা যায়। তদুপৰি, এই ডিপ্লোমা থকা ব্যক্তিসকলে নিজা খণ্ডৰ উদ্যোগো আৰম্ভ কৰিব পাৰে, যেনে— প্ৰাইভেট টিউচন বা এটা সৰু শিক্ষানুষ্ঠান প্ৰতিষ্ঠা কৰিব পাৰে। উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে দৰৱতীডি.এল.এড. সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত শিক্ষাৰ্থীয়ে উচ্চ শিক্ষা ল’বলৈও সুবিধা পায়। যেনে— বি.এড. (বেচলাৰ অফ এডুকেশ্যন) বা এম.এড. (মাষ্টাৰ অফ এডুকেশ্যন) কৰিব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও, এন.টি.টি. (NTT), জে.বি.টি (JBT) আদি আন শিক্ষক-প্ৰশিক্ষণ কোৰ্ছতো নামভৰ্তি কৰিব পাৰি।
শিশুসকলৰ সৈতে কাম কৰাৰ সুযোগ যিসকল ব্যক্তিয়ে সৰু ছোৱালী-ছোৱালীৰ সৈতে কাম কৰিবলৈ ভাল পায়, তেওঁলোকৰ বাবে ডি.এল.এড. এক আদৰ্শ কোৰ্ছ। এই কোৰ্ছটোৱে শিশুৰ বিকাশ, তেওঁলোকৰ মনোবৈজ্ঞানিক আৱশ্যকতা আৰু শিকন পদ্ধতিৰ বিষয়ে শিকায়। ই এজন ব্যক্তিক অধিক সহানুভূতিশীল আৰু কৌশলী শিক্ষক হিচাপে গঢ়ি তোলে।
সমাজত সন্মান আৰু স্বীকৃতি শিক্ষকৰ পেছা সমাজত অতি সন্মানীয়। ডি.এল.এড. ডিপ্লোমাধাৰীসকলে সমাজত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। শিশুক শিকোৱা, তেওঁলোকৰ ভৱিষ্যত গঢ়ি তোলা— এইবোৰ কাম সমাজত অতি উচ্চ মূল্যৰ। সেয়েহে, এই পেছাটোৱে ব্যক্তিজীৱনত সন্মান আৰু স্বীকৃতি আনে। আত্ম-উন্নয়নৰ সুবিধা এই কোৰ্ছটোৱে এজন ব্যক্তিৰ ব্যক্তিগত আৰু বৃত্তিগত দক্ষতা বৃদ্ধি কৰে। যোগাযোগৰ দক্ষতা, নেতৃত্বৰ গুণ, সময়ৰ সঠিক ব্যৱস্থাপনা আদি গুণবোৰ ইয়াত বিকশিত হয়। ইয়াৰ উপৰিও, শিক্ষক হিচাপে কাম কৰোঁতে নতুন নতুন অভিজ্ঞতা আৰু জ্ঞান আহৰণ কৰিবলৈ সুবিধা হয়।
অনলাইন আৰু দূৰৱস্থীয় শিকনৰ সুবিধাবৰ্তমান সময়ত বহুতো প্ৰতিষ্ঠানে অনলাইন বা দূৰৱস্থীয়ৰ জৰিয়তে ডি.এল.এড. কোৰ্ছ প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ ফলত কৰ্মৰত ব্যক্তিসকলেও এই কোৰ্ছটো সহজে কৰিব পাৰে। ই এক Flexible শিকনৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে।
D.El.Ed Course Objectives উদ্দেশ্য
প্ৰাথমিক স্তৰৰ শিক্ষকসকলক পেছাদাৰী প্ৰশিক্ষণ প্ৰদান কৰা। শিশুৰ মনোবৈজ্ঞানিক আৰু শৈক্ষিক গৰাকী হোৱাত সহায় কৰা।শিক্ষণ পদ্ধতি, পাঠদান কৌশল আদিৰ জ্ঞান দিয়া।D.El.Ed কোৰ্ছত ভৰ্তি হ’বলৈ কিছুমান মৌলিক যোগ্যতাৰ প্ৰয়োজন:
শৈক্ষিক যোগ্যতা: উচ্চতৰ মাধ্যমিক (১০+২) বা সমতুল্য পৰীক্ষাত উতীৰ্ণ হোৱা লাগিব। ন্যূনতম ৫০% নম্বৰৰ (কিছুমান ৰাজ্যত ৪৫%) প্ৰয়োজন। বিজ্ঞান, কলা বা বাণিজ্য যিকোনো শাখাৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে আবেদন কৰিব পাৰে।
বয়সৰ সীমা: সাধাৰণতে আবেদনকাৰীৰ বয়স ১৭-৩৫ বছৰৰ ভিতৰত হ’ব লাগে। SC/ST/OBC আৰু অন্যান্য শ্ৰেণীৰ বাবে বয়সৰ ছুট দিয়া হয়। D.El.Ed কোৰ্ছটো দুটা ভাগত বিভক্ত: তাত্ত্বিক অংশ ব্যৱহাৰিক অংশ (Internship)
তাত্ত্বিক বিষয়সমূহ Subjects
- শিশু মনোবিজ্ঞান
- শিক্ষণ কৌশল
- শিক্ষাৰ দৰ্শন
- সামাজিক বিজ্ঞানৰ শিক্ষণ পদ্ধতি
- গণিত আৰু বিজ্ঞানৰ শিক্ষণ পদ্ধতি
- ভাষা শিক্ষণ (অসমীয়া, ইংৰাজী, হিন্দী)
ব্যৱহাৰিক প্ৰশিক্ষণ
- বিদ্যালয়ত প্ৰায়োগিক পাঠদান (Internship)
- শিক্ষণ সঁজুলিৰ ব্যৱহাৰ
- ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ মূল্যায়ন পদ্ধতি
D.El.Ed সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত বহুতো সুবিধা পোৱা যায়: কৰ্মসংস্থাপনৰ সুবিধা চৰকাৰী প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষক হ’ব পাৰি। বেচৰকাৰী বিদ্যালয় (Private Schools)তো চাকৰিৰ সুযোগ। নিজা কোচিং সেন্টাৰ বা টিউচন প্ৰদান কৰিব পাৰি। উচ্চ শিক্ষাৰ সুবিধা B.Ed (Bachelor of Education) কৰিব পাৰি। M.Ed (Master of Education)লৈ আগবাঢ়িব পাৰি।
D.El.Edৰ বাবে শ্ৰেষ্ঠ কলেজ
অসমৰ কিছুমান প্ৰতিষ্ঠানে D.El.Ed কোৰ্ছ প্ৰদান কৰে:
1. District Institute of Education and Training (DIET) প্ৰতিখন জিলাত আছে।
2. Assam Basic Training Centre (ABTC) গুৱাহাটী, ডিব্ৰুগড় আদিত।
3. Private Teacher Training Institutes NCTE-অনুমোদিত বহুতো বেচৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠান।
D.El.Ed সম্পূৰ্ণ কৰি এজন শিক্ষক হৈ বহুতো দিশত আগবাঢ়িব পাৰি: প্ৰাথমিক শিক্ষা বিশেষজ্ঞ হিচাপে কাম কৰিব পাৰি। শিক্ষা আয়োগ বা শিক্ষা বিভাগত চাকৰিৰ সুবিধা।শিক্ষামূলক গৱেষণা**ত অংশগ্ৰহণ কৰিব পাৰি।
D.El.Ed সম্পৰ্কে সাধাৰণ প্ৰশ্ন (FAQ)
D.El.Ed আৰু B.Edৰ মাজত পাৰ্থক্য কি?
D.El.Ed হৈছে ডিপ্লোমা স্তৰৰ কোৰ্ছ, আনহাতে B.Ed ডিগ্ৰী স্তৰৰ।D.El.Ed প্ৰাথমিক স্তৰৰ শিক্ষকৰ বাবে, B.Ed মাধ্যমিক আৰু উচ্চ মাধ্যমিকৰ বাবে।
D.El.Ed কৰিলে চৰকাৰী চাকৰি পাম নেকি?
হয়, D.El.Ed কৰিলে চৰকাৰী প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষক হ’ব পাৰি। TET (Teacher Eligibility Test) পাছ কৰিব লাগে।
D.El.Ed কৰিবলৈ কিমান খৰচ হয়?
DIETত কৰিলে বছৰি ৫০০০-১০০০০ টকা লাগে। বেচৰকাৰী প্ৰতিষ্ঠানত ২০০০০ টকালৈকে খৰচ হ’ব পাৰে।
D.El.Ed কৰাৰ পিছত উচ্চ শিক্ষা ল’ব পাৰিনে?
হয়, B.Ed বা M.Ed কৰিব পাৰি।
D.El.Edৰ বাবে ভৰ্তি প্ৰক্ৰিয়া কেনেকুৱা?
DIET বা অন্যান্য প্ৰতিষ্ঠানৰ দ্বাৰা প্ৰৱেশ পৰীক্ষা বা merit-ভিত্তিত হয়।
উপসংহাৰ
D.El.Ed হৈছে এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কোৰ্ছ যিয়ে প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত বিপ্লৱ আনিব পাৰে। এই কোৰ্ছটোৱে নৱীন শিক্ষকসকলক শিশুৰ মনস্তত্ত্ব, শিক্ষণ পদ্ধতি আদিৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দিয়ে। যদি আপুনি এজন শিক্ষক হোৱাৰ স্বপ্ন দেখিছে, তেন্তে D.El.Ed এটা উত্তম পছন্দ হ’ব পাৰে। শিক্ষক হৈ এজন সফল ব্যক্তি হ’বলৈ D.El.Edৰ জৰিয়তে আপোনাৰ যাত্ৰা আৰম্ভ কৰক! ডি.এল.এড. কোৰ্ছটো এজন ব্যক্তিক এজন দক্ষ আৰু দক্ষ শিক্ষক হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ লগতে তেওঁক চাকৰিৰ সুবিধা, সমাজত সন্মান আৰু ব্যক্তিগত উন্নয়নৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। যদি আপুনি শিক্ষক হিচাপে কাম কৰিবলৈ ইচ্ছুক, তেন্তে ডি.এল.এড. কোৰ্ছটো আপোনাৰ বাবে এক উৎকৃষ্ট বাছনি হ’ব পাৰে। এই কোৰ্ছটোৱে নিশ্চিতভাৱে আপোনাৰ কেৰিয়াৰক এক নতুন দিশ দিব।
গতিকে, সময় নষ্ট নকৰি ডি.এল.এড. কোৰ্ছত নামভৰ্তি কৰক আৰু এজন সফল শিক্ষক হিচাপে নিজকে প্ৰতিষ্ঠিত কৰক!
এই লেখাটোত D.El.Ed সম্পৰ্কে সকলো মূল তথ্য অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। আশা কৰোঁ আপোনাৰ বাবে ই উপযোগী হ’ব। যদি আপোনাৰ কোনো অতিরিক্ত প্ৰশ্ন থাকে, তেতিয়া মন্তব্য কৰিবলৈ নাপাহৰিব!