Jan Dhan Yojana Scheme জণ ধন যোজনা আঁচনি: ভাৰতবৰ্ষৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত এক উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপ হৈছে জণ ধন যোজনা আঁচনি। ২০১৪ চনৰ ২৮ আগষ্টত প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ নেতৃত্বত এই আঁচনিৰ সূচনা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে দেশৰ প্ৰতিজন নাগৰিকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা, বিশেষকৈ সমাজৰ দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ লোকসকলক। এই আঁচনিয়ে লক্ষ্য কৰিছে যে প্ৰতিজন নাগৰিকৰ এটা বেংক একাউণ্ট থাকিব লাগে, যাতে তেওঁলোকে চৰকাৰী যোজনাৰ সুবিধা লাভ কৰিব পাৰে আৰু অৰ্থনৈতিকভাৱে স্বাৱলম্বী হ’ব পাৰে।
Jan Dhan Yojana Scheme আঁচনিৰ উদ্দেশ্য
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে দেশৰ প্ৰতিজন নাগৰিকক বেংকিং সেৱাৰ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা। ইয়াৰ জৰিয়তে চৰকাৰে লক্ষ্য কৰিছে যে দৰিদ্ৰ আৰু পিছপৰা শ্ৰেণীৰ লোকসকলক অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰা। এই আঁচনিৰ জৰিয়তে নিম্নলিখিত উদ্দেশ্য সমূহ আগবঢ়োৱা হৈছে:
- বেংকিং সেৱাৰ সাৰ্বজনীনতা: প্ৰতিজন নাগৰিকৰ এটা বেংক একাউণ্ট থাকিব লাগে।
- অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা: দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ লোকসকলক পেঞ্চন, বীমা, ঋণ আদিৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা।
- ডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ প্ৰচাৰ: ডিজিটেল পদ্ধতিৰে লেনদেনক সহজলভ্য কৰা।
- মহিলা সৱলীকৰণ: মহিলাসকলক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰি তেওঁলোকক অৰ্থনৈতিকভাৱে স্বাৱলম্বী কৰা।
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ মুখ্য বৈশিষ্ট্য
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ কিছুমান মুখ্য বৈশিষ্ট্য আছে, যিয়ে ইয়াক অনন্য আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ কৰি তুলিছে:
শূন্য ভাৰসাম্যৰ সৈতে একাউণ্ট: এই আঁচনিৰ অধীনত একাউণ্ট খোলাৰ বাবে কোনো ন্যূনতম ভাৰসাম্যৰ প্ৰয়োজন নাই।ৰূপয় ডেবিট কাৰ্ড: প্ৰতিজন একাউণ্টধাৰীক এটা ৰূপয় ডেবিট কাৰ্ড প্ৰদান কৰা হয়।বীমা সুবিধা: একাউণ্টধাৰীসকলক দুৰ্ঘটনা বীমা আৰু জীৱন বীমাৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা হয়।
- ঋণৰ সুবিধা: একাউণ্ট খোলাৰ পিছত ঋণৰ সুবিধা লাভ কৰিব পাৰি।
- পেঞ্চন যোজনা: একাউণ্টধাৰীসকলে চৰকাৰী পেঞ্চন যোজনাৰ সুবিধা লাভ কৰিব পাৰে।
Benifits of Jan Dhan Yojana Scheme জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ সুবিধা
Jan Dhan Yojana Schemeৰ বহুতো সুবিধা আছে, যিয়ে দেশৰ নাগৰিকসকলক অৰ্থনৈতিকভাৱে সৱল কৰিছে বেংকিং সেৱাৰ প্ৰসাৰ: এই আঁচনিৰ জৰিয়তে বহুতো লোকক প্ৰথমবাৰৰ বাবে বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে।অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা: বীমা আৰু পেঞ্চন সুবিধাই দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ লোকসকলক আৰ্থিক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিছে।ডিজিটেল লেনদেন ৰূপয় ডেবিট কাৰ্ডৰ জৰিয়তে ডিজিটেল লেনদেনক সহজলভ্য কৰা হৈছে।মহিলাৰ অংশগ্ৰহণ এই আঁচনিৰ জৰিয়তে মহিলাসকলক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰি তেওঁলোকক অৰ্থনৈতিকভাৱে সৱল কৰা হৈছে। জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ প্ৰভাৱণ Jan dhan যোজনা আঁচনিয়ে ভাৰতৰ অৰ্থনৈতিক আৰু সামাজিক ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পেলাইছে:
অৰ্থনৈতিক অন্তৰ্ভুক্তি এই আঁচনিৰ জৰিয়তে বহুতো লোকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে, যাৰ ফলত অৰ্থনৈতিক অন্তৰ্ভুক্তি বৃদ্ধি পাইছে।দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত হোৱাৰ ফলত দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ লোকসকলৰ অৰ্থনৈতিক অৱস্থাৰ উন্নতি হৈছে।ডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ প্ৰসাৰ: এই আঁচনিৰ জৰিয়তে ডিজিটেল লেনদেনৰ প্ৰসাৰ ঘটিছে, যাৰ ফলত ডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ লক্ষ্য আগবঢ়োৱা হৈছে। মহিলা সৱলীকৰণ: মহিলাসকলক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰি তেওঁলোকক অৰ্থনৈতিকভাৱে সৱল কৰা হৈছে।
ভাৰত চৰকাৰে দৰিদ্ৰতা দূৰ কৰি আৰু আৰ্থিক সমতুল্যতা আনিবলৈ ২০১৪ চনত জন ধন যোজনা (Pradhan Mantri Jan Dhan Yojana, PMJDY) আৰম্ভ কৰিছিল। এই যোজনাৰ মূল লক্ষ্য হৈছে দেশৰ প্ৰতিগৰাকী নাগৰিকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা, বিশেষকৈ গ্ৰাম্য আৰু দুৰ্গম অঞ্চলৰ লোকসকলক। জন ধন যোজনাৰ বহুতো সুবিধা আছে যিয়ে সাধাৰণ লোকৰ জীৱনলৈ সলনি আনিছে।
এই লেখাটোত আমি এই যোজনাৰ বিভিন্ন গুৰুত্বপূৰ্ণ সুবিধাসমূহ আলোচনা কৰিম। বিনামূলীয়া বেংক একাউণ্ট জন ধন যোজনাৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ সুবিধা হ’ল বিনামূলীয়া বেংক একাউণ্ট খোলাৰ সুবিধা। আগতে বহু লোকৰ বেংক একাউণ্ট নাছিল কাৰণ তেওঁলোকে ন্যূনতম টকা জমা কৰিব নোৱাৰিছিল বা আন আন জটিলতাৰ সন্মুখীন হৈছিল। কিন্তু এই যোজনাৰ জৰিয়তে যিকোনো ব্যক্তিয়ে কোনো প্ৰকাৰৰ চাৰ্জ নিদিয়াকৈ বেংক একাউণ্ট খুলিব পাৰে। ৰপয় ডেবিট কাৰ্ডৰ সুবিধাএই যোজনাৰ অধীনত একাউণ্ট খোলা প্ৰতিগৰাকী গ্ৰাহকক এটা ৰূপয় ডেবিট কাৰ্ড প্ৰদান কৰা হয়। এই কাৰ্ডৰ সহায়ত এটিএমৰ পৰা টকা উলিয়াব পাৰি, দোকানত পেমেণ্ট কৰিব পাৰি আৰু অনলাইন লেনদেন কৰিব পাৰি। ইয়াৰ উপৰিও, এই কাৰ্ডত দুৰ্ঘটনা বীমাৰ সুবিধাও থাকে।
দুৰ্ঘটনা বীমা (Accident Insurance) জন ধন যোজনাৰ সৈতে ১ লাখ টকাৰ দুৰ্ঘটনা বীমাৰ সুবিধা সংযুক্ত কৰা হৈছে। যদি একাউণ্টধাৰীয়ে ডেবিট কাৰ্ডৰ সৈতে বৈধ লেনদেন কৰে, তেন্তে দুৰ্ঘটনাত মৃত্যু বা শাৰীৰিক ক্ষতি হ’লে এই বীমাৰ অধীনত ক্ষতিপূৰণ পাব পাৰি। এই সুবিধাই দৰিদ্ৰ পৰিয়ালবোৰক আৰ্থিক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
অতিরিক্ত বীমা সুবিধা যিসকল লোকৰ বয়স ১৮ৰ পৰা ৫৯ বছৰৰ ভিতৰত, তেওঁলোকে ৩০ হাজাৰ টকাৰ জীৱন বীমাৰ সুবিধা লাভ কৰিব পাৰে। এই বীমা একাউণ্টধাৰীৰ মৃত্যু হ’লে তেওঁৰ পৰিয়াললৈ আৰ্থিক সহায় আগবঢ়ায়। জন ধন যোজনাৰ একাউণ্টধাৰীসকলে ৫ হাজাৰ টকালৈ overdraft (ঋণ) সুবিধা পাব পাৰে। এই সুবিধা বিশেষকৈ মহিলাসকলৰ বাবে অধিক উপযোগী কাৰণ তেওঁলোকে সৰু সৰু উদ্যোগ আৰম্ভ কৰিবলৈ এই ঋণৰ পৰা সহায় ল’ব পাৰে। পেন্সন আৰু স্বাস্থ্য বীমাৰ সুবিধাএই যোজনাৰ জৰিয়তে চৰকাৰে প্ৰধানমন্ত্ৰী জীৱন জ্যোতি বীমা যোজনা (PMJJBY)আৰু প্ৰধানমন্ত্ৰী সূৰক্ষা বীমা যোজনা (PMSBY)ৰ দৰে সুবিধাও আগবঢ়ায়। এই বীমাসমূহে দৰিদ্ৰ লোকসকলক স্বাস্থ্য আৰু জীৱনৰ সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
ডাইৰেক্ট বেনিফিট ট্ৰান্সফাৰ (DBT) লাভ চৰকাৰে বিভিন্ন যোজনাৰ অধীনত দৰিদ্ৰ লোকসকলক সাহায্য আগবঢ়ায়, যেনে –উৰ্জা যোজনা, কৃষি সহায়, পেন্সন আদি। জন ধন একাউণ্টৰ জৰিয়তে এই সাহায্য পোনে পোনে গ্ৰাহকৰ একাউণ্টলৈ জমা হয়। ইয়াৰ ফলত দুৰ্নীতি আৰু মধ্যস্থতাকাৰীৰ প্ৰভাৱ কমি যায়। মোবাইল বেংকিং আৰু ডিজিটেল লেনদেনৰ সুবিধা জন ধন যোজনাৰ একাউণ্টসমূহ মোবাইল বেংকিংৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে। ইয়াৰ জৰিয়তে গ্ৰাহকে যিকোনো ঠাইৰ পৰা টকা পঠিয়াব বা গ্ৰহণ কৰিব পাৰে। ইডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ লক্ষ্যকো আগবঢ়াই নিয়ে।
গ্ৰাম্য অঞ্চলত আৰ্থিক সৱলীকৰণভাৰতৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলত বহুতো লোকৰ বেংক সেৱাৰ পৰা বঞ্চিত আছিল। জন ধন যোজনাৰ জৰিয়তে এই লোকসকলক মূলধাৰাৰ বেংকিং ব্যৱস্থাৰ লগত সংযুক্ত কৰা হৈছে। ইয়াৰ ফলত সৰু সৰু উদ্যোগ, কৃষিকাৰ্য আৰু অন্যান্য অৰ্থনৈতিক কাম-কাজত সহায় হৈছে। চহৰ আৰু গাঁৱৰ মাজৰ ব্যৱধান কমোৱা
জন ধন যোজনাৰ সহায়ত চহৰ আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ মাজৰ আৰ্থিক ব্যৱধান কমি আহিছে। আগতে গাঁৱৰ লোকসকলে বেংক সেৱা লাভ কৰিবলৈ বহু দূৰ যাব লগা হৈছিল, কিন্তু এতিয়া স্থানীয় স্তৰতে এই সুবিধা উপলব্ধ হৈছে।
জন ধন যোজনা ভাৰত চৰকাৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰ্থিক অন্তৰ্ভুক্তি যোজনা। ইয়াৰ জৰিয়তে কোটি কোটি দৰিদ্ৰ লোকক বেংকিং সুবিধাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে। বিনামূলীয়া একাউণ্ট, ডেবিট কাৰ্ড, বীমা, overdraft আদি সুবিধাই সাধাৰণ লোকৰ জীৱনত এক নতুন বিপ্লৱ আনি দিছে। এই যোজনাৰ ফলত দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস পাইছে আৰু ভাৰতৰ অৰ্থনীতিত এক নতুন গতি আহিছে।
গতিকে, যদি আপোনাৰ এতিয়াও জন ধন একাউণ্ট নাই, তেন্তে ওচৰৰ বেংক বা পোষ্ট অফিচলৈ গৈ এই সুবিধা লাভ কৰক আৰু আৰ্থিকভাৱে সৱল হোৱাৰ সুযোগ লওক!
Jan Dhan Yojana Schemeৰ বাবে আবেদন প্ৰক্ৰিয়া
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ বাবে আবেদন কৰাটো অতি সহজ। নিম্নলিখিত ধৰণেৰে আপুনি আবেদন কৰিব পাৰে:
- বেংকৰ শাখালৈ যোৱা: আপুনি আপোনাৰ ওচৰৰ বেংকৰ শাখালৈ গৈ আবেদন কৰিব পাৰে।
- অনলাইন আবেদন: কিছুমান বেংকে অনলাইন আবেদনৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে।
- প্ৰয়োজনীয় কাগজপত্ৰ: আবেদন কৰোঁতে আপোনাৰ পৰিচয় পত্ৰ, ঠিকনা প্ৰমাণ আদি কাগজপত্ৰৰ প্ৰয়োজন হ’ব।
- একাউণ্ট খোলা: আবেদন গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত আপোনাৰ একাউণ্ট খোলা হ’ব আৰু আপুনি ৰূপয় ডেবিট কাৰ্ড পাব।
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ সৈতে জড়িত চৰকাৰী যোজনা
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ সৈতে কিছুমান চৰকাৰী যোজনা জড়িত হৈ আছে, যিয়ে একাউণ্টধাৰীসকলক অতিৰিক্ত সুবিধা প্ৰদান কৰে:
প্ৰধানমন্ত্ৰী জীৱন জ্যোতি বীমা যোজনা: এই যোজনাৰ অধীনত একাউণ্টধাৰীসকলক ২ লাখ টকাৰ জীৱন বীমা প্ৰদান কৰা হয়।প্ৰধানমন্ত্ৰী সূৰক্ষা বীমা যোজনা: এই যোজনাৰ অধীনত একাউণ্টধাৰীসকলক দুৰ্ঘটনা বীমা প্ৰদান কৰা হয়।আত্মনিৰ্ভৰশীল ভাৰত যোজনা: এই যোজনাৰ অধীনত একাউণ্টধাৰীসকলক ঋণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা হয়।
Jan Dhan Yojana Schemeৰ সফলতা
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ সফলতা অস্বীকাৰ্য। এই আঁচনিৰ জৰিয়তে বহুতো লোকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে, যাৰ ফলত অৰ্থনৈতিক অন্তৰ্ভুক্তি বৃদ্ধি পাইছে। ইয়াৰ উপৰিও, এই আঁচনিৰ জৰিয়তে দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস পাইছে আৰু ডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ লক্ষ্য আগবঢ়োৱা হৈছে। জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ সমালোচনা জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ বহুতো সুবিধা থাকিলেও ইয়াৰ কিছুমান সমালোচনাও আছে
একাউণ্টৰ সক্ৰিয়তা: বহুতো একাউণ্ট সক্ৰিয় নহয়, যাৰ ফলত এই আঁচনিৰ উদ্দেশ্য সফল হোৱা নাই।জ্ঞানৰ অভাৱ: বহুতো লোকৰ বেংকিং সেৱাৰ বিষয়ে জ্ঞান নাই, যাৰ ফলত তেওঁলোকে এই আঁচনিৰ সুবিধা লাভ কৰিব পৰা নাই।দুৰ্নীতি: কিছুমান ক্ষেত্ৰত দুৰ্নীতিৰ বাবে এই আঁচনিৰ সুবিধা প্ৰাপকসকললৈ নোপোৱা হৈছে।
জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ ভৱিষ্যত জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ ভৱিষ্যত উজ্জ্বল। চৰকাৰে এই আঁচনিৰ অধীনত অধিক লোকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰাৰ প্ৰয়াস কৰি আছে। ইয়াৰ উপৰিও, চৰকাৰে এই আঁচনিৰ অধীনত অধিক সুবিধা প্ৰদান কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে, যাতে দেশৰ প্ৰতিজন নাগৰিকক অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিব পাৰি।
Jan Dhan Yojana Scheme সাধাৰণ প্ৰশ্ন (FAQ)
১. জণ ধন যোজনা আঁচনি কি?
জণ ধন যোজনা আঁচনি হৈছে ভাৰত চৰকাৰৰ এক আঁচনি, যাৰ জৰিয়তে প্ৰতিজন নাগৰিকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হয়।
২. জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ বাবে কিয় আবেদন কৰিব লাগে?
এই আঁচনিৰ জৰিয়তে আপুনি বেংকিং সেৱাৰ সুবিধা, বীমা, ঋণ আদি লাভ কৰিব পাৰে।
৩. জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ বাবে কেনেকৈ আবেদন কৰিব পাৰি?
আপুনি আপোনাৰ ওচৰৰ বেংকৰ শাখালৈ গৈ বা অনলাইন আবেদন কৰিব পাৰে।
৪. জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ সুবিধা কি কি?
এই আঁচনিৰ সুবিধা সমূহ হৈছে বেংকিং সেৱা, বীমা, ঋণ, পেঞ্চন আদি।
৫. জণ ধন যোজনা আঁচনিৰ বাবে কি কি কাগজপত্ৰৰ প্ৰয়োজন?
আপোনাৰ পৰিচয় পত্ৰ, ঠিকনা প্ৰমাণ আদি কাগজপত্ৰৰ প্ৰয়োজন হ’ব।
Conclusion উপসংহাৰ
Jan Dhan Yojana Scheme হৈছে ভাৰত চৰকাৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ আঁচনি, যাৰ জৰিয়তে দেশৰ প্ৰতিজন নাগৰিকক বেংকিং সেৱাৰ সৈতে সংযুক্ত কৰা হৈছে। এই আঁচনিৰ জৰিয়তে দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ লোকসকলক অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰা হৈছে আৰু ডিজিটেল ইণ্ডিয়াৰ লক্ষ্য আগবঢ়োৱা হৈছে।
এই আঁচনিৰ সফলতা অস্বীকাৰ্য, কিন্তু ইয়াৰ কিছুমান সমালোচনাও আছে। ভৱিষ্যতত এই আঁচনিৰ অধীনত অধিক সুবিধা প্ৰদান কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে, যাতে দেশৰ প্ৰতিজন নাগৰিকক অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিব পাৰি।